علت جا نرفتن دنده ماشين يا بد جا رفتن آن چيست ؟
ممكن است براي شما هم پيش آمده كه در حين رانندگي با مشكلي اين‌چنيني مواجه شده باشيد: جا نرفتن دنده، بد جا رفتن آن يا صداي غيرطبيعي تعويض دنده. گاهي اوقات علي‌رغم تلاش بسيار، دنده‌معكوس دادن هم به‌سختي انجام مي‌شود. كلاچ سفت و دنده‌اي كه جا نميرود و مجدداً به حالت خلاص بر مي‌گردد، نشانه‌هاي خرابي در قطعات مشخصي است. اين دست مشكلات ممكن است به دلايل مختلفي و با درجه‌بندي متفاوتي رخ بدهد. از سيم كلاچ گرفته تا روغن گيربكس (واسكازين) و نهايتاً صفحه كلاچ و گيربكس؛ هركدام از اينها مي‌تواند عملكرد روان سيستم انتقال قدرت را تبديل به مشكلي جدي كند.
در حقيقت خرابي هركدام از اجزاي سيستم انتقال قدرت يا همان جعبه‌دنده مي‌تواند به مشكلاتي كه اشاره كرديم منجر شود. پس بهتر است كمي بيشتر در مورد اصول نگهداري از جعبه دنده و كلاچ آگاه شويم و به ترتيب اهميت آنها را بررسي كنيم.
علت‌هاي جا نرفتن دنده ماشين چيست؟
در ادامه به مهم‌ترين مواردي كه باعث بد جا رفتن دنده ماشين مي‌شوند مي‌پردازيم تا در صورتي كه با آن روبرو شديد بدانيد كه منشأ اين مشكلات عمدتاً از كجا مي‌آيند.
مهم‌ترين دلايل جا نرفتن دنده ماشين عبارت‌اند از:
۱ – كم شدن واسكازين گيربكس
واسكازين يا همان روغن گيربكس را حتماً چك كنيد. طول عمر اين روغن از روغن‌موتور بيشتر است و عمده مشكلات مربوط به واسكازين به دليل نشتي و كم شدن آن است. اگر حس مي‌كنيد دنده شما مثلاً در زمستان سفت‌تر جا مي‌رود ممكن است با يك واسكازين مناسب عملكردش نرمال شود. در شرايطي كه واسكازين كم يا خالي شود ممكن است جعبه دنده به‌كلي آسيب ببيند پس اين مسئله را خيلي جدي بگيريد. بهترين راه اين است كه هر چند سال يكبار، مخصوصاً در زمان تعويض صفحه كلاچ روغن گيربكس را عوض كنيد. البته روغن مصرفي هم بايد متناسب با خودروي شما باشد. در گيربكس‌هاي اتوماتيك زمان توصيه شده براي تعويض روغن كوتاه‌تر است.
اگر به دنبال علت جا نرفتن دنده يا بد جا رفتن دنده روبه‌رو هستيد، واسكازين جعبه‌دنده اولين چيزي است كه بايد چك كنيد زيرا كمبود آن مي‌تواند تأثير مخربي روي سيستم انتقال داشته باشد و عملكرد آن را دچار مشكل كند. پس حواستان به واسكازين گيربكس باشد. براي مثال ممكن است كه جايي نشتي داشته باشد كه بايد به شكل فوراً جلوي آن را بگيريد.
۲ – كيفيت بد واسكازين و غلظت كم آن
كيفيت بد واسكازين مي‌تواند يكي از علت هاي سفت شدن دنده خودرو باشد. روغن گيربكس، بايد متناسب با استاندارد سفارش شده از طرف كمپاني باشد و از ريختن واسكازين‌هاي نامناسب و بي كيفيت جدا خودداري كنيد.
اگر عمر خودروي شما بالاست پيشنهاد مي‌كنيم كه واسكازين را عوض كنيد؛ طبيعتا اين روغن ديگر كيفيت مطلوب را ندارد. براي اين كار كافيست نوار گيربكس را بيرون بكشيد و آن را تميز كنيد. در بعضي خودروها محفظه روغن مجزاست و با باز كردن درب آن از حجم و كيفيت آن مطلع مي‌شويد. توجه داشته باشيد كه بوي روغن سوخته ندهد و رنگ آن قهوه‌اي نشده باشد.
۳ – وجود مشكل در سيستم كلاچ
محتمل‌ترين علت جا نرفتن دنده ماشين در حالت روشن، مشكلات كلاچ است. تمام شدن صفحه كلاچ از مشكلات شايع و رايجي است كه هر راننده‌اي با آن مواجه مي‌شود. اولين نشانه ضعيف شدن صفحه كلاچ هم سفت شدن پدال كلاچ و جا نرفتن در حالت روشن است. نهايتاً كار به جايي مي‌كشد كه دنده كلاً جا نرود. باتوجه‌به سخت بودن تعويض صفحه كلاچ و هزينه خودرو بر شبانه روزي در تبريز بالاي قطعات موردنياز توصيه مي‌كنيم مسئله را جدي بگيريد و براي نگهداري آن از صرف هزينه لازم دريغ نكنيد.
معمولاً در خودروهاي قديمي‌تر مثل پژو و پرايد كه قابل رگلاژ كردن هستند، مشكل سفتي يا خشكي كلاچ راحت‌تر حل مي‌شود. ولي در خودروهايي با سيستم گيربكس مدرن‌تر، مثل رانا، كلاچ به‌آساني رگلاژ نمي‌شود و علت سفت شدن كلاچ به قدت خود باقي مي‌ماند. گاهي ممكن است سيم كلاچ يا پايه‌هاي آن دچار خرابي شده باشند و به‌اصطلاح صفحه كلاچ درست درگير نشود. پاره شدن سيم كلاچ در نتيجه فرسودگي مي‌تواند كاملاً اختيار گيربكس را از راننده بگيرد.
يكي ديگر از مشكلات، تمام شدن ديسك صفحه كلاچ است. در اين حالت صفحه كلاچ به‌سختي درگير مي‌شود و در نتيجه، دنده جا نميرود. همچنين توجه داشته باشيد كه اگر مايع هيدروليك كه در سيلندر اصلي كلاچ جريان دارد با افزايش كاركرد خودرو دچار نشتي شده باشد، كلاچ و دنده شما نيز با مشكل روبرو مي‌شوند.
اگر هنگام خاموش بودن خودرو، دنده به‌راحتي جا مي‌خورد و در زمان روشن بودن خودرو دنده جا نمي‌خورد، به‌احتمال‌قوي مشكل در كلاچ خودرو است.
۴ – عملكرد نادرست دنده‌ها علت جا نرفتن دنده
يكي ديگر از علت‌هاي جا نرفتن دنده خودرو يا بد جا رفتن آن، وجود اختلال در عملكرد خود دنده‌ها يا همان گيربكس است. در اين مواقع، اين احتمال وجود دارد كه تنظيم چرخ‌دنده‌ها به‌هم‌خورده باشد. اگر هنگام جابه‌جايي و تعويض دنده‌ها صداي عجيبي شنيده مي‌شود بايد بدانيد كه مشكل از قرارگرفتن اشتباه دنده‌ها به روي‌هم است و در اسرع وقت آن را بررسي كنيد.
در اين شرايط راه تعمير احتمالاً پايين آمدن كامل گيربكس و حتي شايد تعويض كامل جعبه دنده باشد. پس بهتر است اگر در حين رانندگي و تعويض دنده‌ها، صداي عجيب و متفاوتي شنيديد، زودتر به تعميرگاه مراجعه كنيد تا هزينه شما چندبرابر نشود.
يك اتفاق ديگر كه ممكن است هنگام تعويض دنده با آن روبه‌رو شويد، خودرو بر اورميه بازگشت دوباره دنده به حالت خلاص است. اگر پس از جا رفتن دنده خودرو، دنده مجدداً به حالت خلاص برگشت، اين احتمال وجود دارد كه غلاف كشويي گيربكس يا دنده خودرو دچار ساييدگي شده باشد. البته ممكن است كه بلبرينگ‌ها و بوش‌هاي داخلي هم دچار خرابي شده باشند.
علت خوب جا نرفتن دنده، ممكن است به دليل خرابي اهرم دنده هم باشد كه معمولاً با صدايي همراه است. دليل ديگر وقتي دنده ماشين جا نمي رود، عملكرد نادرست ماهك دنده است. ماهك دنده وظيفه جابه‌جايي كشويي دنده را بر عهده دارد. بخش‌هاي ديگر گيربكس مثل سلكتور مي‌تواند باعث همين بدقلقي دنده شود. به همين علت، پيشنهاد مي‌كنيم حتماً شكستگي يا روغني بودن آن را بررسي كنيد.
در آخر بايد بگوييم كه عملكرد نادرست فلايويل (چرخ لنگر) كه وظيفه تعويض دنده را بر عهده دارد هم يكي ديگر از عوامل بد جا رفتن دنده است. معمولاً زماني كه فلايويل شكسته يا فرسوده باشد اين اتفاق رخ مي‌دهد.
پس علاوه بر مشكل ذكر شده، در شرايطي مثل وقتي خودرو گاز مي‌خورد ولي خوب حركت نمي‌كند يا در هنگام تعويض دنده صداي غيرعادي مي‌دهد احتمال زياد بايد از مكانيك خود بخواهيد صفحه كلاچ و گيربكس خودروي شما را بررسي كند.
بنابراين اگر از خودتان مي‌پرسيد چرا دنده جا نميرود بايد بگوييم كه ممكن است خود دنده‌ها دچار مشكل شده باشند.
۵ – وجود نقص در سنسور الكتريكي
معمولاً در ماشين‌هاي پيشرفته و اصطلاحاً مدل‌بالا، انتقال قدرت توسط سيستم‌هاي رايانه‌اي پيشرفته كنترل مي‌شود. حال اگر اين سيستم دچار نقص شود، ممكن است باعث اختلال در عملكرد گيربكس و سفت جا رفتن دنده شود.
متأسفانه براي برطرف‌كردن اين مشكل، كاري از دست شما ساخته نيست و بايد به تعميرگاه‌هايي كه ابزار و وسايل تشخيص پيشرفته دارند مراجعه كنيد.
۶ – اشتباهات رانندگي و درست جا نزدن دنده
اگر به شكل مداوم رانندگي مي‌كنيد، حتماً براي شما هم پيش‌آمده كه هنگام رانندگي فراموش كرده‌ايد كه كلاچ را به طور كامل بگيريد. در اين شرايط دنده ماشين جا نميرود و صدايي از آن مي‌آيد. اين مورد به دليل عدم استفاده درست و گرفتن كامل كلاچ اتفاق مي‌افتد. يادتان باشد در هنگام شروع به حركت و دنده يك نيازي نيست دور موتور بالاي ۳ هزار برود. مهم‌تر از همه اينكه در سربالايي‌ها ماشين را با كلاچ كنترل نكنيد و از ترمز دستي كمك بگيريد تا عمر صفحه كلاچ و گيربكس بيشتر شود و از صرف هزينه‌هاي بالاي تعويض و تعمير معاف شويد.
علت خلاص نشدن دنده
اگر دنده خودروي شما دستي باشد، مسئله كمي ساده‌تر است. ممكن است با كمي حركت‌دادن ماشين (در حالت خاموش)، اين مسئله رفع شود. قفل شدن دنده در شرايطي كه ماشين روشن باشد ممكن است به همان دلايلي باشد كه قبلاً توضيح داده‌ايم. در غير اين صورت (وقتي ماشين خاموش است) اگر با خلاص نشدن دنده مواجه شديد احتمال زياد كاري از دستتان بر نمي‌آيد پس بهتر است سراغ مكانيك برويد.
علت خلاص نشدن دنده، در خودروهاي اتوماتيك ممكن است به مكانيزم ايمني، نقص در چراغ ترمز، ايراد در سيم كلاچ و شايد هم موارد خاص‌تري اين مشكل به وجود بيايد. معمولاً دليل اين ايراد با دياگ كردن خودرو پيدا مي‌شود. پيش از آنكه دياگ بزنيد تنها كاري كه از دست شما بر مي‌آيد حركت خودرو در حالت خاموش است. اگر پس از كمي حركت‌دادن به چرخ‌ها قفل دنده آزاد نشد، برگرديد سر جاي اول و به دنبال رفع مشكل در سيستم الكترونيكي باشيد. اين را در نظر داشته باشيد كه دسته گيربكس كاركردي بسيار پيچيده‌تر از اهرم ترمز دارد و به‌هيچ‌وجه دست‌كاري آن توسط افراد غيرمتخصص توصيه نمي‌شود.
درهرصورت اميدواريم كه اين مطلب توانسته باشد مهم‌ترين علت‌هاي جا نرفتن يا بد جا رفتن دنده را برايتان توضيح داده باشد. معمولاً سخت جا رفتن دنده در خودروهاي پرايد و پژو مرسوم است و بيشترين پرسش‌ها حول اين دو خودرو پرسيده مي‌شود كه اميدواريم اين مطلب پاسخگويتان بوده باشد.
نظر شما درباره سفت جا رفتن دنده چيست؟ آيا موراد ديگري را مي‌شناسيد كه بتواند به فهرست بالا اضافه شود؟ نظرات و پيشنهادات خودتان را با ما در ميان بگذاريد.
منبع: ديوار
برچسب: ،